Ulica Św. Marcin
Street Marcin
© Nardowe Archiwum Cyfrowe
POL
near Poznań
Nearby before-and-after pictures
Fetching images...
Kościół pw. św. Marcina w Poznaniu – rzymskokatolicki zabytkowy kościół znajdujący się na skrzyżowaniu ul. Święty Marcin i Al. Marcinkowskiego w centrum miasta. Od 2017 r. wielkopostny kościół stacyjny.
Niewielką świątynię wzniósł prawdopodobnie książę Przemysł I w 1240, choć powstanie samej parafii tonie w mrokach historii pomiędzy XI a XIII wiekiem. Obejmowała na początku cały dzisiejszy lewobrzeżny Poznań aż po Junikowo, Ławicę i Skórzewo. Wkrótce rozwinęła się wokół niej osada o nazwie Święty Marcin, która została włączona do Poznania w końcu XVIII wieku (pozostałością po niej jest nazwa ul. Święty Marcin – nie ul. Świętego Marcina). Przy parafii istniała szkoła parafialna (wzmiankowana już w 1438).
Pierwotny kształt świątyni nie jest znany, lecz zapewne[4] była murowana. O średniowiecznym wyposażeniu wiadomo więcej. Obok ołtarza głównego (poświęconego św. Marcinowi) istniało ministerium dla wikariuszy (erygowane w 1486), ołtarz św. Stanisława (cechowy, cechu czapników) i ołtarz Świętego Krzyża (bractwa ubogich)[5]. Swój dzisiejszy kształt świątynia zyskała dzięki przebudowie w początkach XVI wieku. Od 1486 w księgach miejskich widnieją zapisy pieniędzy na budowę nowego kościoła. Prawdopodobnie prace rozpoczęto w 1516 (pleban Grzegorz z Szamotuł), kontynuowano za Marcina Święcickiego i ukończono w 1517. Nawa główna była kryta stropem, nawy boczne miały sklepienia gwiaździste, pod kościołem znajdowały się cztery krypty. Wieży nie wybudowano[6]. Do potopu szwedzkiego trwał rozwój wyposażenia i infrastruktury kościelnej, spowolniony jednak zasadami ogłoszonymi w 1520 przez Marcina Lutra, np. do 1570 r. nie fundowano nowych ołtarzy[7]. Kościół odnowiono w końcu XVI wieku (pleban Maciej z Pońca)[8] W 1657 świątynia została spalona podczas najazdu brandenburskiego. Odbudowana w ciągu następnych lat przez plebanów Andrzeja Wilkiewicza (1670-1686; odbudowa murów cmentarza, powstała dzwonnica) i Andrzeja Chrościńskiego (1686-1721; powstała wieża, malowidła wewnątrz kościoła i nowe organy)[9] w stylu barokowym. Wieżę rozebrano z powodu groźby zawalenia w roku 1745. W 1779 istniała nowa dzwonnica (drewniana, z czterema dzwonami)[10], naprawione były też zniszczenia z okupacji rosyjskiej miasta (1771) związanej z konfederacją barską. Gruntowny remont z drobnymi zmianami kościół przeszedł w latach 1834–1840. W 1885 przy prawej nawie bocznej zbudowano kaplicę św. Józefa. 1859 w ogrodzie przy kościele stanął pierwszy na ziemiach polskich pomnik A. Mickiewicza, wykonany przez Władysława Oleszczyńskiego. 1890 u stóp cokołu umieszczono postacie przedstawiające Wisłę, Wartę i Niemen autorstwa Władysława Marcinkowskiego, a w 1904 kamienny monument zastąpiono kopią z brązu aut. Marcinkowskiego. Pomnik zniszczony podczas okupacji hitlerowskiej.
W 1925 przystąpiono do przebudowy, mającej na celu rozszerzenie i remont starej świątyni. Cofnięto główny ołtarz, przedłużono kaplicę św. Józefa, po stronie południowej zbudowano nową zakrystię. Pochodzący z XVII wieku ołtarz główny św. Marcina przesunięto bliżej ściany i zmniejszono. Świątynia otrzymała nową polichromię, witraże i ambonę, usunięto łuk triumfalny, przebudowano chór i ustawiono nowy ołtarz św. Antoniego. W 1929 od strony ul. św. Marcin przy bocznym wejściu do świątyni stanęła 45-metrowa (o podstawie 6 na 6 metrów) wieża, projektu Stefana Cybichowskiego. Na wys. 25 metrów umieszczono zegar, a nad nim dzwonnicę przykrytą wspartą na kolumnach barokową kopułą. Na wieży umieszczono cztery trzymetrowej wysokości postacie św. Wojciecha, św. Stanisława biskupa oraz apostołów św. Piotra i św. Pawła wykonane przez Marcina Rożka. Na froncie wieży na osi Alei Marcinkowskiego umieszczono płaskorzeźbę autorstwa Marcina Rożka, przedstawiającą postać św. Marcina na koniu oddającego połowę płaszcza żebrakowi. W nowej wieży zawisły trzy dzwony. Największy (1800 kg) wykonał w 1747 r. poznański ludwisarz Christian Heinrich Witte a poświęcony był Matce Boskiej, drugi (800 kg) z 1563 – św. Marcinowi, trzeci (250 kg) z 1718 pochodzący z miejscowej odlewni Hammera poświęcono św. Andrzejowi.
Wysoką wartość zabytkową docenili nawet Niemcy podczas I wojny światowej, uznając je za zabytki pierwszej klasy.
Z racji położenia w centrum miasta, zamieszkanego przez najzamożniejszych obywateli, była to najbogatsza parafia w Poznaniu. W 1930, podczas urzędowania proboszcza ks. prałata prof. dra Teodora Taczaka, kościół otrzymał nowe konfesjonały i stalle przy głównym ołtarzu, a także organy, na których często grywał Feliks Nowowiejski. Na zewnątrz wmurowano brązową tablicę ku czci ks. Piotra Wawrzyniaka autorstwa Władysława Marcinkowskiego. W 1932 przebudowano kaplicę Matki Boskiej z Lourdes, obok której ustawiono Golgotę – krzyż i trzy figury. W 1939 kościół został zamieniony na magazyn zrabowanych dzieł sztuki sakralnej. W 1945 spłonął wraz z zawartością.
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Marcina_w_Poznaniu
Church St. Marcin's in Poznań - a historic Roman Catholic church located at the intersection of ul. Saint Martin and Al. Marcinkowski in the city center. Lenten station church from 2017.
Probably the small temple was built by prince Przemysł I in 1240, although the creation of the parish itself is sinking in the shadows of history between the 11th and 13th centuries. At the beginning it covered the whole of today's left-bank Poznań as far as Junikowo, Ławica and Skórzewo. Soon, a settlement called Saint Martin developed around it, which was incorporated into Poznań at the end of the 18th century (the remnant of it is the name Saint Martin Street - not Saint Martin Street). There was a parish school next to the parish (already mentioned in 1438).
The original shape of the temple is unknown, but probably [4] was made of stone. More is known about medieval equipment. Next to the main altar (dedicated to St. Martin) there was a ministry for vicars (erected in 1486), the altar of St. Stanislaus (guild, guild of hats) and the altar of the Holy Cross (brotherhoods of the poor) [5]. The temple gained its present shape thanks to the reconstruction at the beginning of the 16th century. From 1486, city records show records of money for building a new church. The work probably began in 1516 (presbytery Grzegorz of Szamotuły), continued under Marcin Święcicki and was completed in 1517. The main nave was covered with a ceiling, the side naves had stellar vaults, and four crypts were located under the church. The tower was not built [6]. Until the Swedish invasion, the development of church equipment and infrastructure continued, but slowed down by the principles announced in 1520 by Martin Luther, e.g. until 1570 no new altars were funded [7]. The church was renovated at the end of the 16th century (presbytery Maciej from Pońca) [8] In 1657, the temple was burnt down during the Brandenburg invasion. Rebuilt over the following years by presbytery Andrzej Wilkiewicz (1670-1686; rebuilding the cemetery walls, a bell tower was erected) and Andrzej Chrościński (1686-1721; a tower, paintings inside the church and new organs were built) [9] in the Baroque style. The tower was demolished due to a threat of collapse in 1745. In 1779 a new belfry (wooden, with four bells) [10], the damage from the Russian occupation of the city (1771) associated with the Bar Confederation were repaired. The church underwent a major renovation with minor changes in the years 1834-1840. In 1885, a chapel of St. Joseph. 1859 the first monument to A. Mickiewicz in Poland, made by Władysław Oleszczyński, was erected in the garden next to the church. In 1890, figures depicting Vistula, Warta and Niemen by Władysław Marcinkowski were placed at the foot of the pedestal, and in 1904 the stone monument was replaced with a bronze copy of the cars. Marcinkowski. The monument was destroyed during the Nazi occupation.
In 1925, reconstruction began, aimed at expanding and renovating the old temple. The main altar was withdrawn, the chapel of St. Józef, a new sacristy was built on the south side. The main altar of the seventeenth century. Marcin was moved closer to the wall and reduced. The temple received a new polychrome, stained glass and pulpit, the triumphal arch was removed, the choir was rebuilt and a new altar of St. Antoni. In 1929 from ul. St. Marcin at the side entrance to the temple stood a 45-meter (6-meter-high) tower, designed by Stefan Cybichowski. At a height of 25 meters a clock was placed, and above it a belfry covered with baroque dome supported on columns. Four three-meter high figures of Saint were placed on the tower. Wojciech, Saint. Stanislaus bishop and apostles Saint. Peter and St. Paweł made by Marcin Rożek. On the front of the tower on the axis of Aleja Marcinkowski there is a bas-relief by Marcin Rożek, depicting the figure of Saint. Marcin on a horse giving a half coat to a beggar. Three bells hung in the new tower. The largest (1800 kg) was made in 1747 by the bell founder Christian Heinrich Witte and was dedicated to the Mother of God, the second (800 kg) from 1563 - Saint. Marcin, the third (250 kg) from 1718 from the local Hammer foundry was dedicated to St. Andrew.
Even Germans appreciated the high historic value during World War I, recognizing them as first-class monuments.
Due to its location in the city center, inhabited by the wealthiest citizens, it was the richest parish in Poznań. In 1930, during the presidency of priest prelate prof. dr Teodor Taczak, the church received new confessionals and stalls at the main altar, as well as organs on which Feliks Nowowiejski often played. A brown plaque commemorating Fr. Piotr Wawrzyniak by Władysław Marcinkowski. In 1932 the chapel of Our Lady of Lourdes was rebuilt, next to which Golgotha was placed - a cross and three statues. In 1939, the church was turned into a warehouse for looted sacred art. In 1945 it burned down with its contents.
Source: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Marcina_w_Poznaniu